طنین

چگونه بر استرس غالب شویم

هر فردی فشار روانی را در زندگی خود تجربه می کند، کشاورز ساکن روستا، مادری که از فرزندان خود مراقبت می کند، پدری که از عهده مخارج زندگی برنمی آید، جوانی که در حال ازدواج است، دانش آموزی که در فصل امتحانات است، فردی که به دلیل بیماری نیاز به درمان دارد و مدیری که باید تصمیمات مهم اتخاذ کند و مردم فشار روانی را در سراسر تاریخ تجربه کرده اند، فشار روانی بخشی از زندگی انسان است و در هنر و ادبیات تمامی دوره های زندگی انسان نیز وجود داشته است.

 استرس زمانی است که شما می گویید، در رنجم، تحت فشارم، بی قرارم، عصبانی هستم، می ترسم، پریشانم، نمی دانم چه کاری باید انجام دهم، دیگر نمی توانم تحمل کنم و تا کی این وضع ادامه خواهد داشت. کارشناسان و آگاهان معتقدند که این گفته ها از وجود فشار روانی حکایت می کند. این کارشناسان می گویند: با زبانی ساده تر همه افراد. هم در زمان خوشحالی و هیجانات مثبت و هم در زمان ناراحتی و هیجانات منفی فشار روانی را تجربه می کنند، اما هنگام ناراحتی و عصبانیت، شدت فشار روانی بالاتر است و گاهی هم به صورت مزمن و طولانی این حالات ادامه پیدا می کند.

دکتر «جلال شاکری» روان پزشک می گوید: به طور کلی آهنگ زندگی سرعت یافته است و شاید دلایل این سرعت را بتوان به زندگی سنتی، کاهش روابط اجتماعی، کم شدن حمایت اجتماعی، تغییر ارزش ها و اعتقادات، عمل نکردن به مفاهیم دینی، رژیم غذایی نامناسب و مصرف بی رویه دارو مربوط دانست. وی اضافه کرد: افرادی که در زندگی با شکست هایی چون فوت همسر، جدایی و طلاق و محدودیت زندگی مواجه هستند در معرض آسیب پذیری بیشتری قرار دارند.

وی گفت: سالمندان به دلیل تجربیات زندگی، کهولت سن، واکنش های سوء، مرگ عزیزان و از دست دادن استقلال اقتصادی، به افراد دیگر جامعه خصوصا فرزندان وابسته می شوند که این عوامل مشکلات جسمی و روانی زیادی چون افسردگی و اضطراب را در دوران سالمندی افزایش می دهد. «رضا مرادحقیقیان»، کارشناس بهداشت روانی می گوید: نشانه های فشار روانی بر احساسات، افکار و رفتارها و جسم اثر می گذارد. وی گفت: احساس اضطراب با تحریک پذیر شدن، احساس هراس و ترس، تغییرات خلقی مثل عصبانیت و خشم خود را نشان می دهد. وی اضافه کرد: احساس بی ارزشی و دست کم گرفتن خود، نداشتن تمرکز، نگرانی در مورد آینده، فراموشکاری، ترس از شکست، خجالت زدگی، اشتغال ذهنی با کارهای روزمره و افکار خودانتقادگرانه منفی، افکار افسرده ساز هستند. حقیقیان افزود: فشارهای روانی بر رفتار به صورت لکنت زبان و سایر مشکلات گفتاری مثل با عجله صحبت کردن، بریده بریده و یا با تن صدای پایین صحبت کردن خود را نشان می دهد.

وی گفت: خندیدن با صدای بلند و حالت عصبی صدا، افزایش مصرف سیگار گریه بدون دلیل آشکار، ساییدن دندان ها روی هم، فقدان میل جنسی، انزوای اجتماعی، افزایش پرخاشگری، عصبانیت و افزایش تمایلات وسواسی از دیگر موارد فشارهای روانی است. وی از تعریق و دست های مرطوب، لرزش، خشکی گلو و دهان، تکرر ادرار، سوء هاضمه، استفراغ، سردرد، درد گردن یا پشت، افزایش ضربان قلب، تیک های عصبی، مشکلات خواب، فقدان اشتها و یا پرخوری افراطی به عنوان علائم فشار روانی بر جسم یاد کرد.

حقیقیان گفت: در بعضی از افراد، بیشتر عضلات از فشارهای روانی تاثیر می پذیرند و نشانه هایی چون سردردهای مختلف را به وجود می آورند، در برخی افراد، سیستم قلبی و عروقی تحت تاثیر فشار روانی قرار می گیرد و تپش قلب پیدا می شود در حالی که در برخی افراد ممکن است دستگاه گوارش آسیب پذیرتر باشد. حقیقیان گفت: افراد صرفا قربانی استرس نیستند، بلکه نوع قضاوت، طرز فکر، برداشت و تجارب، خلق وخو و روحیه افراد می تواند باعث این تفاوت ها باشد. وی افزود:فرد با یادگیری و شناختن قادر خواهد بود با آگاهی، پیش بینی فعالیت و برنامه ریزی، بیان خواسته ها، کنترل عصبانیت، گذشت، بخشش و حتی اجتناب، میزان فشار روانی خود را کاهش دهد.